Oproep tot het stellen van realistische verwachtingen en het ethisch handelen als begeleider van opstellingen

Naar aanleiding van de uitzending ‘Familieopstelling’ in het radioprogramma Publieke Tribune, gepresenteerd door Coen Verbraak, wil ik ingaan op een aantal onderwerpen die in deze uitzending naar voren kwamen.

Mijn inzichten komen ook voort uit praktische observaties bij familieopstellingen van anderen in mijn vakgebied.

De realiteit van familieopstellingen

Familieopstellingen worden vaak gezien als een wondermiddel dat in één sessie diepe en levensveranderende inzichten biedt. Hoewel deze methode inderdaad krachtige persoonlijke en relationele groei kan stimuleren door verborgen familiepatronen bloot te leggen en niet geleefde emoties een plek te geven, is het cruciaal om realistische verwachtingen te hebben. Opstellingen kunnen indrukwekkende inzichten opleveren en zorgen voor verlichting en bevrijding, maar ze zijn geen snelle oplossingen. De ware kracht van een opstelling ligt in de mogelijkheid om beweging te brengen in vastzittende patronen, mits je de tijd en ruimte neemt om deze veranderingen te integreren.

Het belangrijkste wat je uit een familieopstelling kunt halen, is het inzicht dat je zelf verantwoordelijk bent voor je innerlijke werk. Je eigen aandeel speelt een cruciale rol. Verwachtingen dat een therapeut het voor jou gaat oplossen, zijn misplaatst. De echte groei vindt plaats in je dagelijkse leven, in de manier waarop je omgaat met triggers en emoties, en dit proces kost simpelweg tijd.

De rol van de begeleider

Bij het kiezen van een begeleider voor familieopstellingen is het essentieel dat de begeleider je begeleidt naar je pijn toe, in plaats van je ervan weg te duwen. Zoek iemand die zichzelf blijft onderzoeken en realistische beloftes doet. Een goede begeleider werkt met jouw eigen kracht en moedigt je aan om je eigen proces te doorlopen. Grote beloftes van snelle oplossingen zijn misleidend en kunnen uiteindelijk schadelijk zijn.

Ethische overwegingen bij familieopstellingen

Het is cruciaal dat opstellers met de grootst mogelijke zorgvuldigheid te werk gaan om de integriteit van het proces en de bescherming van de deelnemers te waarborgen. Zorgvuldige begeleiding houdt in dat elke deelnemer op een ethische en respectvolle manier wordt behandeld. Dit betekent geen gebruik maken van standaardmodellen of oorzaak-gevolg redeneringen zonder volledig begrip van de context en gevoeligheden van de deelnemer.

Vooraf bedachte scenario's ondermijnen de authenticiteit van de opstelling, omdat elke familie unieke dynamieken heeft. Een rigide aanpak of een gebrek aan diepgaand doorvragen kan leiden tot schijnoplossingen zonder echte diepgang. Een opsteller moet openstaan voor wat er tijdens de sessie opkomt en zich onthouden van suggestieve interpretaties, van het sturen naar een uitkomst die passend lijkt.

Voorbereiding en begeleiding

Voorafgaand aan een opstelling is het essentieel dat deelnemers goed worden voorbereid met duidelijke uitleg over wat ze kunnen verwachten, welke emoties kunnen opkomen, en welke ondersteuning beschikbaar is. Tijdens het proces moet de opsteller neutraal en onpartijdig blijven, zonder oordeel over de familiedynamieken. De focus ligt op het faciliteren van het proces en het respecteren van de grenzen en emotionele limieten van de deelnemers.

Conclusie

Familieopstellingen kunnen diepgaande inzichten bieden, maar ze zijn geen quick-fix. Het is een proces dat moed, compassie en tijd vraagt om de veranderingen te integreren. Ethische begeleiding en een zorgvuldige aanpak zijn essentieel om de veiligheid en het welzijn van de deelnemers te waarborgen en om ervoor te zorgen dat de opstelling authentiek is. Het vertrouwen in jezelf en het proces moet opgebouwd worden, wat niet van de ene op de andere dag gebeurt. Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen groei en innerlijke volwassenheid is iets dat je uiteindelijk alleen zelf kunt doen.

Een hoog ethisch kompas bij het uitvoeren en begeleiden van familie-opstellingen en voor het waarborgen van de integriteit en het vertrouwen in het proces, is een absolute must.